Faalangst
Wat is faalangst?
Wat is faalangst?
Faalangst is in essentie de angst om te falen. Onder faalangst verstaan we ook de angst om fouten te maken of om niet goed genoeg te zijn. Een persoon met faalangst ervaart een grote druk om te presteren en dit kan leiden tot stressklachten.
Vormen van Faalangst
Faalangst kent vele vormen die kunnen worden onderverdeeld in drie bredere categorieën. Dit zijn tevens ook de meest voorkomende vormen bij leerlingen in het secundair onderwijs. Combinaties zijn ook mogelijk.
Cognitieve Faalangst
Cognitieve faalangst is de angst om slecht te presteren bij taken, toetsen en examens. Deze angst kan zowel optreden voor, tijdens en/of na de toets of taak.
Sociale Faalangst
Bij sociale faalangst ligt de focus op de angst voor reacties van significante anderen. Dit kunnen bijvoorbeeld vrienden, ouders of leerkrachten zijn.
Motorische Faalangst
Motorische faalangst kan optreden bij opdrachten die controle vragen over je spieren. In het secundair onderwijs heeft dit vooral betrekking op de lessen lichamelijke opvoeding.
Oorzaken van Faalangst
Vaak is de oorzaak van faalangst niet makkelijk te vinden. Dit komt doordat er meestal meerdere redenen zijn die ervoor zorgen dat je faalangst ervaart. Hieronder staan de meest voorkomende oorzaken uitgelegd.
Te hoge verwachtingen (van jezelf)
Faalangstige leerlingen leggen vaak de lat té hoog voor zichzelf. Hierdoor ervaren ze meer druk en stress, waardoor ze vaak paniekeren bij belangrijke momenten of er zwaar vanaf zien als iets niet goed genoeg lukt.
Druk van anderen
Leerlingen kunnen zichzelf veel druk opleggen, maar ook hun omgeving kan hier (on)bewust aan bijdragen. Bijvoorbeeld als de ouders steeds focussen op het halen van goede punten of vrienden die vaak betere punten behalen als de leerling.
Weinig zelfvertrouwen
Een laag zelfbeeld kan iemand meer angst aanpraten. Leerlingen die onzeker zijn over zichzelf, kunnen dus ook meer angst ervaren om te falen. Als deze leerlingen dan een faalervaring beleven, is het vaak ook moeilijker om dit te verwerken.
Eerdere faalervaringen
De kans is klein dat iets vanaf de eerste keer perfect lukt. Het is normaal dat een leerling ermee in zit als iets niet uitdraait zoals gehoopt. Maar als deze leerling in deze faalervaring blijft hangen of deze doortrekt naar andere situaties, kan dit het zelfvertrouwen verlagen en kan de leerling vatbaarder wordt voor faalangst.
Faalangst & Stress
De begrippen faalangst en stress gaan hand in hand. Het ervaren van stress is één van de belangrijkste voorwaarden om te kunnen spreken over faalangst. Faalangst kan namelijk de oorzaak zijn voor stress op school.
Hoewel faalangst zich vooral afspeelt in het hoofd, is stress vaak lichamelijk op te merken. Het is een manier voor het lichaam om te signaleren dat het zich niet op zijn gemak voelt.
Faalangsttypes
Iedereen gaat anders om met faalangst. Opnieuw kunnen we hier de link leggen met stress. De reactiepatronen die mensen kunnen vertonen bij faalangst, liggen in dezelfde lijn als het fight-flight-freeze reactiestelsel van stress.
Type 1: Vechten
Vechten is een vorm van actieve faalangst. De stress zorgt er juist voor dat de persoon zich harder zal gaan inzetten om falen te voorkomen. Dit lijkt op het eerste zicht een positieve reactie, maar kan op lange termijn voor veel stress zorgen.
Type 2: Vluchten
Bij dit type word er eigenlijk geen actie ondernomen en spreken we over passieve faalangst. Dit word bij leerlingen vaak opgemerkt als uitstelgedrag of luiheid, waardoor anderen boos of teleurgesteld kunnen reageren. Maar eigenlijk vertrekt dit vanuit de gedachtegang: "Als ik niets doe, kan ik het ook niet fout doen."
Type 3: Bevriezen
Dit type leerlingen ervaren zoveel stress dat ze op een bepaald moment volledig blokkeren of in paniek slagen. Door de stress ga je je ook fysiek minder goed voelen, waardoor je sneller ziek kan uitvallen.